Leonard kan geen nieuwe herinneringen maken en moet zich behelpen met aantekeningen en polaroidfoto’s. Het is helemaal lastig omdat hij zoekt naar de moordenaar van zijn vrouw. Memento bedient zich al van een bijzonder plot, regisseur Christopher Nolan en schrijver Jonathan Nolan nemen nog wat extra bochten. En Memento is ook nog eens in omgekeerd chronologische volgorde gefilmd. We beginnen met het eind en eindigen met het begin. We zien eerst hoe een op wraak beluste Leonard agent Teddy doodschiet en gaan dan stap voor stap terug naar het startpunt. Memento behandelt ook nog eens meerdere subplots met eigen personages. Zo is er nog de mysterieuze Natalie, een barvrouw, die te maken heeft met de drugswereld.
Er wordt veelvuldig verwezen naar ene Jimmy, hoewel zijn rol in het verhaal tot op het eind een raadsel blijft. De vraag is ook wat Teddys bedoelingen zijn met Leonard. En wie is toch de onbekende beller met wie Leonard een uitgebreid gesprek heeft in de in zwartwit gefilmde delen?
Verreweg het belangrijkste zijpaadje is het drama omtrent Sammy Jankis. Nog voor Leonard zijn hersenletsel opliep was hij verzekeringsinspecteur en moest de zaak van Sammy behandelen. Nolan zet de twee personages prachtig tegenover elkaar. Aan de ene kant de getraumatiseerde man wiens huwelijk uiteenrafelt. Aan de andere kant de berekenende inspecteur die met wantrouwende ogen naar Sammy kijkt. Leonards wraakzuchtige motivatie is het leidmotief van Memento, Sammy zorgt dat deze breinbreker een ziel krijgt, een kloppend hart. Nu Leonard dezelfde psychologische kwaal heeft, is zijn verhaal over Sammy het enige wat hem houvast biedt. Hij kan zichzelf in positieve zin spiegelen, gezien hij slaagt daar waar Sammy faalde: overleven met chronisch geheugenverlies.
Je moet veel denkwerk verrichten, deze thriller is meer dan alleen een technisch hoogstandje.
De filmische aanpak vereist de nodige inspanningen van de kijker. Het maakt Lenoards worstelingen ook erg invoelbaar. Noch hij, noch de kijker weet wat er per scène precies is gebeurd. De context mist. Maar omdat de scènes erná wel vertellen wat Leonard daarvóór heeft meegemaakt, reikt Nolan zo de nodige stukjes aan om de puzzel compleet te maken. En wanneer die compleet is slaagt hij er zowaar in alsnog met een verrassend slot te komen.
Er zijn kritische geluiden die beweren dat Memento zo sterk op het brein is afgesteld, dat er geen emotie in zit. Onzin. Je moet veel denkwerk verrichten, deze thriller is meer dan alleen een technisch hoogstandje. Leonard herinnert zich niets meer na een paar minuten, het beeld van zijn vermoordde vrouw blijft hem achtervolgen. Hij vergeet alles, op die fatale nacht na. Al verbrandt hij haar spullen, het is de enige herinnering die hij echt nog heeft. Dat Memento naast intellectueel interessant ook dieptragisch.
Christopher Nolan/Guy Pierce en Joe Pantoliano