Lars von Trier heeft de reputatie een anarchist te zijn, een onruststoker die de regels in filmwereld zo ver wil buigen dat ze (net niet) breken. Het resultaat kan steevast rekenen op gejuich en gejoel. The Idiots is zo’n soort film. Het is gemaakt volgens de regels van Dogma 95, een manifest opgesteld door Thomas Vinterberg en von Trier. Vinterberg was met Festen de eerste die een Dogmafilm maakte, von Triers The Idiots is de tweede. Een groep volwassenen trekt zich terug in een huis om hun “innerlijke idioot” los te laten.

Hoewel dat gegeven, nu ik het zo op het scherm tik, toch een tikje merkwaardig is, slaagt The Idiots er toch in aannemelijk over te komen. Het is een film die gaat van komedie naar drama naar seksfilm, en eindigt met een tranentrekkend slot waarin plotseling al het voorafgaande in een nieuw daglicht wordt gezet.

De Dogma 95 schrijft voor dat alleen met eenvoudige camera’s gefilmd mag worden. Met natuurlijk licht. Zonder gebruik van kunstmatige effecten. Dankzij deze aanpak krijgt The Idiots een ontzettend rauwe en intieme toon. De interviews die tussendoor worden vertoond versterken het idee dat dit eerder een documentaire is, een verslag over de gevolgen van een sociaal experiment. Er is echt wel een reden waarom de personages zich zo idioot willen gedragen. Het is hun manier om tegen de gevestigde orde te schoppen. Of om zo dichter bij zichzelf te kunnen komen. Als Karen zich eindelijk overgeeft aan haar “innerlijke idioot” heeft dit iets weg van een spirituele doorbraak.

op deze site stan de regels en een lijstje van de dogmafilms

De leider van de groep, Stoffer, daagt iedereen uit de grenzen op te zoeken. Hoe ver is iedereen bereid te gaan? Het hoogtepunt is de orgie, waarin iedereen zich stort in een potje groepsex, en natuurlijk zoomt meestershocker von Trier flink in op de piemel die de kut inglijdt. Hij zorgt er wel voor dat het ongemakkelijk wordt en doet zijn best het publiek te tarten. The Idiots kan op zijn beste momenten beschouwd worden als ironische versie van reality tv. Waar houdt het spel op en begint het echte leven? Die scènes in het zwembad bijvoorbeeld. Of in het park. Zijn toevallige voorbijgaanders figuranten, of zijn ze er niet bewust van dat ze in een film zitten? 

The Idiots is een bijzondere en ook messcherpe toevoeging aan de canon van Dogma 95. Een film die ontregelt. Aan het denken zet. Alle controverse en kritiek terzijde geplaatst is dit een titel die je gewoon gezien moet hebben.

Lars von Trier/Bodil Jørgensen en Jens Albinus