Er staat een bijzondere film op Netflix: Annihilation. Het is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jeff VanderMeer en is surrealistisch, psychedelisch, bloederig, een breinbreker die je verbluft achterlaat. Lena, een biologe, trekt er met een team vrouwen op uit om een mysterieuze zone te onderzoeken. Sinds hier een meteoriet is ingeslagen is dit natuurgebied in de greep van een buitenaardse entiteit. Verschillende expedities hebben geprobeerd uit te zoeken wat zich in die zone afspeelt. Niemand is teruggekeerd. 

Regisseur Alex Garland heeft zich voor deze adaptatie duidelijk laten beïnvloeden door filmmakers als David Lynch en David Cronenberg. Hij is in de eerste plaats geïnteresseerd in het oproepen van een dromerige, koortsige sfeer en neemt het publiek samen met de personages mee op een surrealistische trip. Als de vrouwen in de zone zitten en Lena verward rondkijkt, vraagt ze zich af wie de tenten heeft opgezet. Ze zijn toch pas de zone ingewandeld? Afgaande op de voedselvoorraden zitten ze hier al drie dagen, aldus haar mede-expeditieleden. Niemand die zich die drie dagen kan herinneren.

Hoe dieper ze de zone intrekken, hoe grimmiger het wordt. Wat er precies aan de hand is zal ik niet verklappen, wel dat Garland scènes voor de camera tovert die doen denken aan de verhalen van Lovecraft. Mismaakte monsters, klonen, gemuteerde dieren, er loopt van alles rond wat het daglicht niet kan verdragen. De personages gaan steeds meer twijfelen aan hun realiteitszin. Dreigt er echt gevaar in de zone, of beginnen ze zelf door te draaien? Garland gebruikt de gruwelen niet puur om schrik aan te jagen, er zit een betekenis achter. Hij verwerkt thema’s in de film als identiteit, wat het betekent om mens te zijn. Het gaat over wetenschap, de mens tegenover de natuur, onze drang tot onderzoek en controle. Als we met iets geconfronteerd worden wat we niet kennen, hoe gaan wij er dan mee om? Het antwoord wordt gegeven in scènes die zowel afstoten als verbijsteren. Zelden heb ik zulke nachtmerrieachtige taferelen gezien, ondersteund door een ontregelende soundtrack.

men had eerst frances mcdormand in gedachte voor de rol die naar jennifer jason leigh ging

Je kan stellen dat Garland op het eind wat doorschiet en dat er meer vraagtekens dan antwoorden worden gegeven, maar Annihilation heeft zo’n sterke sfeer en is zo eigenzinnig dat ik deze minpunten met gemak opzij kan zetten. Net als bijvoorbeeld Eraserhead of El Topo heeft deze titel een hypnotiserende werking. Ik begrijp heel goed dat de distributeurs deze film niet geschikt achtte voor het brede publiek, ik zie hier zeker een cultklassieker in.

Max Garland/Natalie Portman en Jennifer Jason Leigh