Na mijn eerste kijkbeurt, jaren geleden, zwoer ik Irréversible niet meer op te zetten. Ik kon echter niet ontkennen dat deze artistieke horror een onuitwisbare indruk had gemaakt. Deze film is een mokerslag waarvan de klap nog lang blijft na tintelen, een ervaring die je niet zo snel vergeet. Juist zulke films eindigen in mijn toplijst, hoe gruwelijk ze ook zijn. Ik ben benieuwd of Irréversible weer zo’n klap is, of dat ik inmiddels meer gewend ben. Op de hoes van de DVD staat zelfs een waarschuwing, dat deze film extreem gewelddadige beelden heeft die zeer realistisch ogen.
Dergelijke waarschuwingen neem ik nooit serieus, dus toen ik Irréversible jaren geleden kocht deed ik het ook niet. Een mooi geval van ironie. Irréversible is, net als A Serbian Film, juist berucht om zijn gewelddadige en rauwe karakter. , De camera zwiept en zweeft door het verhaal. Totdat een schedel wordt gekraakt door een brandblusser.Regisseur Gaspar Noë wil dat zo gedetailleerd mogelijk in beeld brengen en houdt de camera – relatief – stil. De dader, Pierre, blijft maar meppen met de brandblusser, het hoofd van het slachtoffer wordt platter en platter. Ik kan best tegen geweld in een film, maar ook nu weer krommen mijn tenen en klem ik mijn kaken op elkaar. Jezus, deze scène gaat nog steeds door merg en been. En dan moet er nog een andere scène komen die net zo, of misschien nog wel beruchter is.
Pas wanneer we bij Alex zijn aangekomen is het beeld stabiel. Ze heeft de pech La Tenia tegen het lijf te lopen, die niks moet hebben van “burgertrutten” en besluit om dit geval een lesje te leren. Alex gilt als een dier dat naar de slacht wordt gebracht, acht minuten lang houdt Noë dit beeld vast. Zie je dit, hoor ik hem haast zeggen, wil je meer? Dan krijg je meer! La Tenia wil zijn woorden bekrachtigen en schopt Alex na de verkrachting tot een hoopje ellende.
Noë geeft naar het eind toe cruciale informatie om het drama te vergroten en verwijst vast naar wat komen gaat (de droom van Alex, Marcellus die zijn arm niet voelt) om het onwerkelijke gevoel van Irréversible te versterken. Het is een wraakfantasie, een koortstrip waarin elke vorm van beschaving is verdwenen en alleen het dierlijk instinct overeind blijft. Dit is een nachtmerrie die eindigt in een mooie droom, een tocht met als startpunt de hel en eindpunt de hemel. Of andersom natuurlijk. Het hangt er vanaf hoe je het interpreteert. Als er een film is waarbij terecht een kijkwaarschuwing wordt gegeven, dan is het deze.
Gaspar Noë/Vincent Cassel en Monica Bellucci
2 gedachten over “Irréversible”