Cloaca is oorspronkelijk een toneelstuk geschreven door Maria Goos, later is het onder regie van Willem van de Sande Bakhuysen verwerkt tot een tvfilm waarin de top van Nederlandse acteurs de hoofdrollen spelen: Pierre Bokma, Gijs Scholten van Aschat, Jaap Spijkers en Peter Blok. Ieder staat op een belangrijk keerpunt van zijn leven. Nemen ze de juiste afslagen of blijkt hun vriendschap niet bestand tegen de vuist van de realiteit? van de Sande Bakhuyzen introduceert de personages op een uiterst pijnlijk moment in hun leven en zet direct hun naam in beeld.

Pieter wordt ontslagen en roept de hulp in van Tom, een gevallen advocaat, bij wie Joop komt aankloppen omdat zijn huwelijk op de klippen loopt, Joops dochter Laura speelt in een toneelstuk van Maarten, met wie ze in het geniep de lakens deelt, dat hebben we dan ook meteen gehad, er is geen tijd om stil te staan bij details, het verhaal moet verder en de personages moeten verder, Goos gooit ze in een hogedrukpan en kijkt wat er verder gebeurt, Cloaca krijgt zo een urgent karakter.

De film is al een ijzersterk komisch drama, hij is op zijn best als de personages tegenover elkaar staan, hun persoonlijkheden staan garant voor continu geknetter. De dialogen zijn steekwapens waarmee de mannen elkaar te lijf gaan, of ze communiceren volstrekt langs elkaar, zit ieder in zijn eigen bubbel en wordt er volop gemopperd en gevloekt. Goos bouwt ook rustmomenten in en gunt de kijker zo een dieper kijkje in de zieleroerselen van haar mannen.

cloaca is volgens het van dale woordenboek latijns voor “riool” en wordt door studenten gebruikt ter begroeting

Deze titel stond al een tijd op mijn verlanglijstje en is het soort film waarin de personages ver boven het verhaal staan. De plot – hoe vernuftig die ook is – is niet zo belangrijk, de personages des te meer. Normaal ben ik daar geen fan van omdat het verhaal dan kan kabbelen, in Cloaca zijn de personages zo sterk en overtuigend dat ik helemaal met ze meega. Vanaf het begin worden de vuurpijlen afgestoken en geven de knallen je oorsuizen. Cloaca begint als een komisch drama, gaandeweg wordt het komische gedomineerd door het drama. De film krijgt geen net, afgerond eind waarin iedereen gelukkig naar huis gaat, maar een rand met daaronder een gapend ravijn. Als de laatste vuurpijl is ontploft rest alleen nog maar de as.

Willem van de Sande Bakhuyzen/Pierre Bokma en Peter Blok