Het boek American Psycho laat ons kennismaken met Patrick Bateman, een yup in het Amerika van eind jaren tachtig. Geobsedeerd door looks en status kan hij alleen nog iets voelen via seks, drugs en moord. Of het nu een collega betreft waarop hij ziekelijk jaloers is of een prostituee, het maakt hem niet uit. Patrick haalt de kettingzaag tevoorschijn en doet zich tegoed aan gruwelijke bloedbaden. In de roman worden die zo over de top beschreven dat het een cartoonesk effect krijgt. Ik bedoel, zie je het voor je hoe Patrick iemands kop afhakt, het hoofd vervolgens op zijn stijve piemel propt en er trots mee door zijn woning paradeert? 

Zoiets verfilmen is nogal een uitdaging.

Om nog maar te zwijgen van de stream of consciousness die schrijver Brett Easton Ellis toepast, waardoor het gevoel van een koortstrip wordt opgeroepen. En dan heb je nog de talloze controverses die het boek opriep. Toch is het regisseuse Mary Harron gelukt dit boek naar het scherm te brengen. Het is lang niet zo gruwelijk als het boek, de surreële sfeer is weldegelijk overgekomen. En natuurlijk is er Christian Bale, die perfect de onvoorspelbare Patrick neerzet.

In vrijwel elk shot van American Psycho is de spanning van Patrick te voelen. Hij kijkt strak uit zijn ogen, alsof hij zich continu moet beheersen. En als hij de controle over zichzelf verliest is hij een kernbom die afgaat. “Try getting a reservation at Dorsia now, you fucking stupid bastard!” brult hij als hij iemand met een bijl in stukken hakt. Na deze gruweldaad herpakt hij zich en keert zijn krampachtige blik weer terug.

De beroemdste scène is die van de visitekaartjes. Patrick is in de vergaderkamer met zijn collega’s en iedereen laat opschepperig zijn kaartje zien. In een voiceover beschrijft Patrick de prachtige details. Het gebroken wit, het gebruik van lettertype. Hij moet duidelijk zijn best doen zijn kalmte te bewaren. Deze is scène is vrij hilarisch, want wie gaat zich nou zo druk maken om visitekaartjes. Tegelijk wordt de creepfactor van Patrick flink verhoogd. Als iemand zo ver heen is, weet je dat het nooit meer goed gaat komen.

Mijn docent filosofie omschreef de film ooit als een shortcut naar het boek en daar ben ik het wel mee eens. Het gaat lang niet zo ver als de gebeurtenissen die Ellis beschrijft, de thema’s worden wel aangesneden. Mocht je eens zin hebben in een titel die je zowel laat lachen als doet huiveren, dan is dit hoe dan ook een aanrader. En met Bale zit je altijd goed.

Mary Harron/Christian Bale en Chloë Sevigny