Als een film begint met Radiohead (“You And Whose Army”) weet je dat er geen vrolijk verhaal klaarstaat. Of dat een pretentieuze filmmaker zo zijn film een “edge” wil geven. Een alternatief randje. Of de Canadese regisseur Denis Villeneuve echt pretentieus is, weet ik niet. Wel dat Incendies zeker een edge heeft. Het is donker. Gitzwart. Er komt geen straaltje zonneschijn binnen. Nawal Marwan, moeder van een tweeling (Simon en Jeanne) ligt op sterven. De kinderen krijgen van een notaris te horen dat hun moeder nog één laatste wens heeft. Zij moeten hun vader en broer opsporen in het Midden-Oosten en hen ieder een brief overhandigen. Dit verzoek levert vraagtekens op. Hun vader is namelijk al lang dood. En hun broer… die hebben ze niet. Simon heeft er helemaal geen zin in de opdracht uit te voeren, hij wil zijn moeder gewoon kunnen begraven. Punt. Jeanne is welwillender en besluit naar de gewenste plek af te reizen.

Denis Villeneuve schakelt dan over naar jaren geleden. Nawal woont nog in haar geboortedorp en heeft haar familienaam te schande gemaakt. Ze vlucht weg, komt terecht in oorlogsconflicten en moet de gruwelijkste omstandigheden doorstaan. Inclusief martelingen en verkrachtingen in een beruchte gevangenis. Tussendoor blijft Villeneuve terugspringen naar Jeanne, die het verhaal over haar moeder bijeen puzzelt.

Vooral in het begin heb ik moeite in het verhaal te komen. Ik denk dat het te maken heeft met de sterke oorlogscontext. Er wordt veel aandacht besteedt aan de strijd tussen Moslims en Christenen. De film is gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Wajdi Mouawad, een Lebanees-Canadese schrijver die bekend staat om zijn geëngageerde werken. Dat hier de oorlog een grote rol speelt is dus helemaal niet zo vreemd. Alleen, het pakt mij niet. De oorlog duwt het verhaal van Simon, Jeanne en Nawal naar de achtergrond, eist de aandacht op. Ik kan mij de gruwelen voorstellen en begrijp dat Villeneuve het zo goed mogelijk in beeld wil krijgen, mij interesseert het botweg niet.

Echt intrigerend wordt Incendies als het levensverhaal van Nawal duidelijker wordt. En welke gevolgen dit heeft voor Simon en Jeanne. De film transformeert geleidelijk naar een familiedrama met als middelpunt een gruwelijk geheim. Als Villeneuve zich op dat verhaal concentreert ontstaat er een goede spanningsboog en leidt de film naar een bizarre ontknoping.

Ik denk dat Villeneuve te veel balletjes omhoog probeert te houden. Nu is Incendies wel spannend, maar zwalkt het te veel tussen verschillende verhalen en thema’s om echt goed aan te komen. Met latere parels als Prisoners en Arrivals bewijst Villeneuve de teugels veel strakker in handen te kunnen houden.

Denis Villeneuve/Mélissa Désormeaux-Poulin en Rémy Girard