De cinematograaf werd door de broers Lumière gebruikt voor wetenschappelijke redenen. Ze maakten filmpjes van een minuut of twee en legden het alledaagse leven vast. In de handen van Georges Méliès werd film een magische doos die vol zat met wonderlijke werelden. Le voyage dans la lune uit 1902, de eerste film die is opgenomen in 1001 Movies You Must See Before You Die, kan worden beschouwd als het startschot van film als kunst en vermaak. Ondanks de treurige geschiedenis – de concurrentie ging weg met de winst – speelt deze film een revolutionaire rol in de filmgeschiedenis. Het was één van de eerste sciencefictionfilms en betekende de definitieve doorbraak van Méliès.
Met de cinemafotograaf experimenteerden de broers Lumière volop met filmpjes die nog geen twee minuten duurden. De bekendste is wel de trein die op het publiek afrijdt. De toeschouwers dachten dat dit een echte trein was en stormden in paniek de filmzaal uit. Georges Méliès, een goochelaar met een voorliefde voor theater, was diep onder de indruk van het werk van de broers. Ze hadden meer van deze filmapparaten maar weigerden een exemplaar te verkopen. Voor hun was het vooral wetenschap, geen speelgoed en dat moest zo blijven. Hij besloot elders achter een dergelijke machine aan te gaan om zijn eigen films te maken. Niet om het leven vast te leggen of voor wetenschappelijke doeleinden. Méliès was iets anders van plan. Algauw ontwikkelde hij zich tot schrijver, regisseur, acteur, componist, setdesigner en alles wat met film te maken heeft. Eén van de eerste echte filmmakers was geboren.
Le voyage dans la lune was niet de eerste film die hij maakte, het behoort wel tot de bekendste in zijn oeuvre. Het verhaal draait om een groepje wetenschappers die met een raket naar de maan reist, in gevecht raakt met buitenaardse wezens en weer terugkeert naar aarde. Simpel, maar doeltreffend.
In 1902 konden alleen stomme zwartwit films worden gedraaid. Er konden geen dialogen worden opgenomen. De digitale snufjes lieten nog lang op zich wachten. Toch weet Méliès het meest uit de filmtechnieken te halen die toen beschikbaar waren. Hij knipt en plakt, laat scènes oplossen en nieuwe opkomen en past veel theatertrucs toe. Zo is er veel gebruik van rook en zijn de decors net theaterpodia die Méliès op chaotische wijze regisseert. De kostuums zijn bedoeld om de personages een sprookjesachtige uitstraling te geven. De wetenschappers zien eruit als magiërs die op het punt staan van een grootse reis. De maanbewoners zijn overduidelijk acteurs in pakken, waardoor het komische van de film wordt benadrukt. Iconisch is de scène met de maan. Méliès heeft hem een gezicht gegeven en laat de raket in het rechteroog landen. Surrealistisch en nog altijd grappig.
Met dit kunstwerkje wist Méliès internationaal door te breken, erg veel heeft hij er niet aan verdiend. De concurrentie, waaronder Thomas Edison, wisten illegale kopieën te krijgen (toen al…) en ging er met het geld vandoor. Dit weerhield de Franse filmrevolutionair er niet van stug door te filmen.
Le voyage dans la lune oogt nu meer als een oubollige sketch dan als een kunstfilm, het is absoluut de moeite waard hem eens te kijken. Voor de echte filmliefhebbers is het uiteraard verplicht. Kijk hier.
Georges Méliès/Georges Méliès