1997 is de filmgeschiedenisboeken ingegaan als het jaar waarin  James Cameron een boot liet zinken en elf Oscars won. Titanic groeide uit tot een onzinkbare blockbuster die de kassa’s deed kraken. Leonardo DiCaprio werd een posterboy en maakte zich onsterfelijk met “I’m the king of the world!” Het is nu wat jaartjes later en ik heb mij altijd afgevraagd wat ik nu van de film zou vinden. Met ruim drie uur is Titanic vespreid over twee schijfjes, die de twee delen van de film aangeven: het liefdesdrama tussen Jack en Rose en het zinken van de boot. Cameron maakt de kijker direct duidelijk dat er maar één echte hoofdrolspeler is: de Titanic. De camera vliegt en zoeft om en over het schip, alsof de regisseur zijn nieuwste speelgoed wil laten zien. Kijk mama, helemaal zelf gemaakt! Het is net een groot beest dat trots in het water ligt, klaar om zijn eerste stappen te zetten.

Cameron heeft toentertijd nogal wat kritiek gekregen dat zijn personages stereotypes zijn. Het is zwart tegenover wit, rijk tegenover arm. Geen nuances. Maar juist dat vind ik zo fascinerend aan het eerste deel. Er wordt getoond hoe de rijkelui zich bezighouden met feestelijke diners en klassieke muziek, in de onderste regionen vermaken de arme sloebers zich met drank en dans. De affaire tussen Rose (rijk) en Jack (arm) is een mooie botsing tussen die twee culturen. Als Jack bij het rijke gezelschap aan tafel zit, is het ongemak voelbaar. Jack doet zijn best erbij te horen en wordt als dank getrakteerd op pissige blikken. Het mag allemaal erg nadrukkelijk onderstreept worden, Cameron zet mooi neer hoe diep de kloof tussen de twee werelden is. Als de boot zinkt en er nauwelijks genoeg reddingsbootjes zijn, wordt die kloof op gruwelijke wijze verduidelijkt. Eerst worden de mensen met centjes geholpen, de rest wordt nagenoeg aan zijn of haar lot overgelaten.

De tweede helft van Titanic wordt ingeluid door de beroemde ijsberg. Ineens doemt die op in de koude duisternis. Ternauwenood kan de bemanning het schip keren, helaas knalt de zijkant van de Titanic wel tegen het ijs. Als een startschot spuit het water naar binnen. Dames en heren, het spektakel gaat beginnen. Was het schip in het begin nog groot en sterk, het ijskoude water vreet zich als een hongerig monster een weg naar binnen. De Titanic is hier niet tegen opgewassen. Als we ons diep in het hart van het zinkende schip bevinden, klinkt er van alle kanten gekreun.

Jack en Rose zijn er nog wel, maar spelen nu geen hoofdrol. Ze rennen, duiken, zwemmen en springen overal tussendoor, Cameron is nog meer geïnteresseerd in het algemene menselijk leed. De scènes waarin andere mensen centraal staan, die komen keihard binnen. Een echtpaar van middelbare leeftijd die angstvallig in elkaars armen op bed liggen, terwijl hun kamer volstroomt met water. Een moeder die haar twee kinderen een verhaaltje vertelt voor ze zullen verdrinken. Een kapitein die gebukt gaat onder schuldgevoelens en weigert de boot te verlaten.  En dan zijn er nog de overweldigende shots van het schip zelf dat langzaam onder water zakt en de panikerende mensenmassa’s die het schip willen verlaten. Cameron gaat van micro- naar macroniveau, is een visuele opschepper en zoomt in op de mensen.

De dialogen zijn niet altijd even briljant (“it won’t fit!” roept Jack als inderdaad duidelijk is dat de sleutel niet past) en het drama wordt niet altijd even soepel geregisseerd (Rose en Jack nemen nog even de tijd voor een gepassioneerde zoen terwijl het water tot hun middel reikt), Titanic komt binnen. Het ziet er waanzinnig mooi uit en Cameron slaagt er toch in ons te tonen dat het zinken van het schip meer is dan een catastrofe: het was een menselijk catastrofe. Spektakel en drama.

6-7-2017/James Cameron/Leonardo DiCaprio en Kate Winslet

En voor de liefhebbers nog een bonus: