Naast filmliefhebber ben ik ook een verstokt seriekijker. En deze kijkliefhebberij moet ik misschien ook eens delen op FilmBekeken. Van de series die ik op een rijtje heb gezet, is het het leukst om te beginnen met de creatie van mijn favoriete regisseur, David Lynch. Samen met Mark Frost bracht hij het surrealisme naar de huiskamers. En nu deze culthit na vijfentwintig jaar is gereanimeerd, bewijzen Lynch en Frost dat hun bedenksel perfect aansluit op de huidige tijdsgeest. Natuurlijk heb ik het over Twin Peaks. De eerste serie kreeg ik jaren geleden in een goudkleurige box, het vervolg kijk ik via Videoland. Ik heb eigenlijk het principe om een serie echt te beoordelen als ik alle afleveringen heb gezien, dan moet ik nog wachten tot September. En daar heb ik even geen trek in. 

Het moet wennen zijn geweest voor de argeloze kijker in de jaren negentig. David Lynch staat bekend om zijn dromerige beelden, ondersteund met hallucinatoire muziek en nachtmerriegeluiden. Twin Peaks biedt wel een verhaallijn, de mysterieuze moord op Laura Palmer (Sheryl Lee) en het daaropvolgende onderzoek van agent Dale Cooper (Kyle Maclachlan). Elke aflevering wordt ingeleid door de Log Lady (Catherine E. Coulson), die berichten binnenkrijgt van haar boomstammetje. Verder mag de kijker het zelf uitzoeken. De afleveringen kennen geen vaste opbouw, realiteit en droom lopen continu in elkaar over. Soms is er geen touw aan vast te knopen, en is het eerder een droom die maar door blijft stromen. Het is wonderbaarlijk dat Twin Peaks het twee seizoenen heeft gered. Lynch had wat dat betreft twee handvaten gecreëerd: iedereen vroeg zich af wie Laura Palmer had vermoord, en MacLachlan weet als de innemende, vriendelijke Dale Cooper de kijker bij de hand te nemen. Oké, hij krijgt visioenen en wordt geïntroduceerd in de beroemde ruimte achter de rode gordijnen, maar dan nog. Van alle personages is hij de normaalste. Of de minst excentrieke, zo kan je het ook zien.

Ook belangrijk is dat Twin Peaks een bepaalde mate van humor kent in de vorm van absurdisme. Het personage Nadine Hurley (Wendy Robie) raakt volkomen geobsedeerd door haar gordijnrails, die maar blijft piepen bij het openen of sluiten van de gordijnen. Lynch voert dit dusdanig ver door dat Nadine een compleet nieuw railsysteem uitvindt en uitzinnig van opluchting verklaart dat het gepiep nu eindelijk is afgelopen. En dan is er het aandoenlijke stel Andy (Harry Goaz) en Lucie (Kimmy Robertson), die de indruk wekken nog behoorlijk kinds te zijn.

In het tweede seizoen had Lynch ook andere verplichtingen en kwam het roer van Twin Peaks in de handen van andere regisseurs en schrijvers. De toon wordt scherper en de humor verdwijnt naar de achtergrond. Het ergste is dat de moord op Laura Palmer wordt opgelost. Lynch heeft aangegeven dat de moord op Laura Palmer het gouden ei van de serie vormde, een excuus om de kijkers aan de dorpsbewoners voor te stellen. Nu bekend is hoe het in elkaar steekt, welke reden is er dan nog om de serie voort te zetten? Er is ook veel gedoe achter de schermen en de serie verliest snel aan kijkers. Na het tweede seizoen valt het doek. Met een waanzinnige cliffhanger, dat wel.

Vijfentwintig jaar later zijn er plots nieuwe afleveringen. Achttien in totaal. Het verschil met de eerste serie is dat Lynch nu alles zelf in de hand heeft en alle afleveringen zelf schrijft en regisseert. Op het moment van schrijven heb ik nog niet alles gezien. Maar wat ik heb gezien is overweldigend. Twin Peaks is, zoals vrijwel alles in tv- en filmland, digitaal vastgelegd. Lynch zorgt ervoor dat elk detail piekfijn is verzorgd, waardoor zijn donkere wereld scherper is dan ooit. Ondoordringbaar ook. Er worden gruwelijke moorden gepleegd, buitenaardse wezens verschijnen in glazen bakken, het is mogelijk via het stopcontact te worden getransporteerd, en dan heb ik het nog niet eens over de ruimte achter de rode gordijnen gehad. Het rood is nu nog feller, alsof deze dimensie vernieuwde krachten heeft opgedaan.

Tegelijk heerst ook het gevoel van verval. Wanneer Andy en Lucy weer ten tonele verschijnen, zijn ze net zo vrolijk als altijd, maar ze zijn ook zichtbaar een stuk ouder. De camera pikt de rimpels genadeloos op. De droom gaat verder, maar dan wel met de nodige scheurtjes.

Wat er gaat gebeuren valt onmogelijk te voorspellen. Ik voel hoe Lynch afstevent op een finale. En dat terwijl ik nog niet eens op de helft ben. Sferisch doet het denken aan Eraserhead, en acteurs en actrices die in ander werk van de regisseur hebben gespeeld, komen ook nu terug. Lynch had het filmmaken eigenlijk vaarwel gezegd. Ik heb het idee dat dit zijn vaarwel gaat worden. Een knallend vaarwel. We gaan het meemaken.

David Lynch/Kyle MacLachlan/ 2 seizoenen (1990-1991), 1 seizoen (2017)