Er zijn van die bands die door critici op handen worden gedragen en waarvan ik één of twee nummers echt goed vind. Talking Heads bijvoorbeeld, met “Psycho Killer”. Radioheads “Creep”. En “Losing My Religion” van R.E.M.. Van die laatste band vond ik vandaag de documentaire R.E.M. By MTV, geregisseerd door Alexander Young. En omdat ik nu eens wat meer wilde weten van deze indieband besloot ik hem te kopen. Het begin deed mij vooral denken aan van die kleine documentaires die op YouTube te vinden zijn: snel en gefragmenteerd, vooral bedoeld om de catalogus te promoten. Het is zo rond “Out of Time” dat de documentaire gas terugneemt en dieper ingaat op het creatieve proces en de bandleden zelf.
We gaan met een rotvaart door de carrière van de band. Peter Buck, Mike Mills, Bill Burry en Michael Stipe wonen in Athens, waar alles vrij voortkabbelend verloopt. Ondanks dat de vier niet elkaars beste vrienden zijn, vormen ze een band en noemen zichzelf R.E.M.. Zijn ze eerst een indieband die voornamelijk door “collegeradios” worden gedraaid. Ze treden voor niks op in een Kerk en bouwen gestaag een cultstatus op.
Pas als we bij het album komen waarop de superhit “Losing My Religion” staat (“Out of Time”), minderen we vaart. Echt diep wordt nog niet gesprongen, toch had ik het gevoel nu dichter bij het kwartet te komen. Duidelijk is dat de band steeds groter en groter wordt. Hun toegewijde fanbase kijkt vol afwachting uit naar nieuwe werken, zeker na hun meesterwerk “Automatic for the people”. Ze voelen zich hier niet zo erg comfortabel bij, met name Stipe worstelt met zijn status als icoon. Hij wil zo graag zijn privéleven voor zichzelf houden maar voelt zich toch gedwongen om bijvoorbeeld te praten over zijn seksualiteit.
En zo, net als de bandleden zelf, opent de documentaire zich steeds meer. Ik heb nooit het idee gehad écht dichtbij te komen, waardoor ik nog steeds niet de brille van hun werk kan zien. En ik vermoed dat dit wel de bedoeling is. Iedereen in de band blijft koppig zwijgen over wat hun nummers precies zeggen en in welk genre ze zitten. Ergens is het bewonderenswaardig dat ze die artistieke afstand bewaren, tegelijk is het frustrerend. Het geeft de band iets afstandelijks en pretentieus. Na krap twee uur heb ik niet het idee een beter beeld te hebben gekregen van de band of de bandleden. Dat zal R.E.M. ongetwijfeld geen probleem vinden, het zorgt niet voor een nieuwe fan.
2-5-2017/Alexander Young/R.E.M.